Alexandrite (Chrysoberyl)

زمرد روز ، یاقوت شب
این سنگ از خانواده کریزوبریل است و اولین بار درسال 1830 در”اورآل” روسیه کشف شد، نام آن از الکساندر نیکولاویچ که بعدها به تزار روسیه تبدیل شد و بین 1818 تا 1881 زندگی می کرده گرفته شده است.
    داستانهایی وجود دارد که گفته شده این سنگ در روز تولد تزار روسیه پیدا شده، برای همین به افتخار او این نام بر روی این سنگ نهاده شده است و تا مدتها سنگ خاص و جواهر رسمی امپراتوری روسیه شناخته میشد که در آن زمان رنگ سلطنتی روسیه سبز و قرمز بوده است.
    جالب اینجاست که این سنگ را یک فرانسوی کانی شناس به نام “گوستاف” کشف کرده و در ابتدا فکر می کردند که این سنگ زمرد است. زیرا در آن نزدیکی “رودخانه TOKOVAYA” واقع در اورآل معادن زمرد نیز وجود داشته است.    الکساندریت یکی از کمیابترین سنگهای رنگی دنیاست و انواع مرغوب آن بسیار گرانقیمت می باشد. نادر بودن این سنگ به دلیل ترکیب شیمیایی عناصری است که معمولا بصورت عناصر نادر و کمیاب در طبیعت کنار هم قرار می گیرند.
    ترکیب آلومینیوم و برلیوم و عناصر رنگزایی مانند کروم، وانادیوم، آهن و تیتانیوم باعث بوجود آمدن سنگی منحصر بفرد با تغییر رنگ در نورهای مختلف می باشد.
    سنگ الکساندریت در واقع یک سنگ با پدیده تغییر رنگ (color change) است. که این تغییر باعث محبوبیت و خاص بودن این سنگ گردیده است. رنگ سبز درزیر نور روز و رنگ قرمز در نور مصنوعی شب باعث گرفتن لقب زمرد روز و یاقوت شب گردیده است.    لازم به ذکر است بعضی اوقات به علت شهرت الکساندریت به تغییر رنگ نام پدیده تغییر رنگ را “Alexsandrite effect” میگویند که در بعضی مواقع افراد غیر متخصص را دچار سردرگمی می کند. البته سنگهای دیگری نیز دارای این پدیده یعنی همان تغییر رنگ می باشند که در بعضی از مواقع افراد سودجو نام الکساندریت را بر روی آن می گذراند.
    امروزه سنگ مصنوعی و آزمایشگاهی این گوهر گرانقیمت با دو روش Flux و Czochralski وجود دارد و باعث سردرگمی در هنگام خرید طرفداران این سنگ گردیده است که برای تشخیص آن حتما یک گوهرشناس ماهر لازم است.
       یکی از نادرترین الکساندریتها star  چهار پر می باشد. که خیلی کمیاب است.
    امروزه استخراج از معادن اورال روسیه پایان یافته و سنگهای طبیعی موجود در بازار از سریلانکا، شرق آفریقا و برزیل بدست می آید. البته دولت روسیه ذخایر دست نخورده ای از سنگهایی که قبلا استخراج شده را بصورت محرمانه  و سرمایه ای ملی نگهداری می کند.
    این سنگ دارای Pleochroism شدید است که بوسیله ابزار مخصوص، مشاهده و به رنگهای سبز.زرد و قرمز.نارنجی بستگی به زاویه دید مشاهده کننده دارد قابل تشخیص است .
    این سنگ با سختی(moh) 8.5 و مقاومت خوب در برابر ضربه ،گرما، نور و مواد شیمیایی مناسب جهت ساخت جواهرات زیباست.         Amir Kazem Kefayati
        Gemologist (G.G)